Te rongoā āraimate koroputa hei (varicella) Chickenpox (varicella) vaccine
Ka taea e āu tamariki he rongoā ārai mate koroputa hei koreutu kia eke ki te 15 marama. He kore utu hoki mā ngā tamariki 11 tau te pakeke kāore i werohia i mua, ā, kāore anō kia pā ki te pokenga koroputa hei. Ko ngā tāngata e whakarite ana mō te hapūtanga, me tirotiro i tō rātou ake awhikiri ki te ārai atu i te koroputa hei.
This content is available in other languages:
E tiaki ana te rongoā āraimate koroputa hei i a koe i te aha
He mate poke e kitea ana i roto i ngā tamariki te koroputa hei (varicella). Ka hua ake he kōpukupuku ngaoko, kōputaputa hoki. Ko ētahi o ngā tohumate ko te kirikā, te hīwiniwini me ngā mamae, me te ngenge.
He iti noa te pokenga, engari ka tino māuiui pea ētahi i te koroputa hei. Ka pākaha ake i roto i ngā taiohi, ngā pākeke, me te hunga awhikiri pahara.
Rapua he kōrero anō mō ngā tohumate, ngā takenga, ngā rongoā me te āraitanga o te koroputa hei.
Te koroputa hei (varicella) (external link)
Te hapūtanga me te koroputa hei
Nā te koroputa hei i te hapūtanga e tūkinotia ai pea te pēpi kāore anō i whānau mai, ka mutu e puta ai pea te materoto.
Mēnā kei te whakarite koe mō te hapūtanga, ā, ki te kore e taea te whakaū mēnā kua pāngia koe e te koroputa hei, mēnā rānei kua whiwhi rongoā āraimate koe, e kaha ana te tūtohu kia whiwhi koe i te rongoā āraimate koroputa hei i mua i te hapūtanga.
Te hapūtanga me te rongoā āraimate (external link)
Hei āhea whiwhi i te rongoā āraimate koroputa hei
Hei te 15 marama te pakeke
Ka wātea te rongoā āraimate koroputa hei koreutu 1 kia eke te tamaiti ki te 15 marama te pakeke.
He koreutu ngā whakahoutanga rongoā āraimate koroputa hei kia eke tō tamaiti ki te 12 tau. Mēnā kua pāngia tō tamaiti ki te koroputa hei, kāore he take o te rongoā āraimate.
Ka āraia te āhua 4 o te 5 tamariki i te mate koroputa hei nā te rongoā āraimate. Atu ki te 1 o ia 5 ka pāngia tonutia, engari he māmā ake ngā tohumate.
Te horopeta āpiti whai utu
Ka taea hoki e ngā tamariki tētahi horopeta āpiti, e 3 marama i mua, i muri rānei i te horopeta o te 15 marama, hei whakakaha ake i te pakari o te rongoā āraimate - engari me utu, ehara i te koreutu.
Te hunga 12 tau, piki ake
E wātea ana te rongoā āraimate koroputa hei ki te katoa i Aotearoa, engari me utu. Me kōrero ki tō tākuta, tō nēhi, tō kaiwhakarato hauora rānei ki te hiahia koe i te rongoā āraimate koroputa hei, mōu, mō ō tamariki rānei.
Te tāpui i tētahi toronga whiwhi rongoā āraimate (external link)
Te whakahou i te rongoā āraimate kāore i whiwhi i mua
Mēnā kua mahue i a koe tētahi rongoā āraimate, he pai noa iho. Ka taea e ngā tamariki te whakahou i te rongoā āraimate mō te koreutu, ā, he nui hoki ngā rongoā whakahou ka wātea ki ngā pākeke.
Te whakahou i te rongoā āraimate kāore i whiwhi i mua (external link)
Kāore e āhei te hunga hapū, me ētahi hunga awhikiri pahara te whiwhi i te rongoā āraimate koroputa hei.
Ko tēhea te rongoā āraimate ka whakamahia
Ko te rongoā āraimate koreutu ka whakamahia e mātou mō ngā tamariki i Aotearoa ko te Varivax®.
Ka tukuna he werohanga, ki tētahi uaua i te ringa, i te waewae rānei.
He mōhiohio mō te Varivax - Medsafe (external link)
Ngā mate āpiti me ngā tauhohe
Pērā anō i te nuinga o ngā rongoā, ka pā mai pea ngā tauhohe i ngā rongoā āraimate. I te nuinga o te wā he māmā ēnei, ā, kāore e pā mai ki te katoa.
He māori noa ngā tauhohe māmā, ā, e whakaatu ana ērā i te urupare a te pūnaha awhikiri o tō tamaiti ki te rongoā āraimate.
Mēnā ka pā he tauhohe ki tō tamaiti, i te nuinga o te wā ka pā i ngā rā torutoru tuatahi i muri i te whiwhi rongoā āraimate. Kua wehe atu te rongoā āraimate ake i te tinana o tō tamaiti i roto i ētahi hāora, i ētahi rā torutoru rānei.
Ko te tauhohe e tino kitea ana o te rongoā āraimate ko:
- tētahi kirikā māmā
- he mamae, pupuhi rānei i te wāhi i uru te ngira.
Ētahi atu tauhohe e tino kitea ana
Ko ētahi atu tauhohe o te rongoā āraimate koroputa hei ko ēnei:
- ānini māhunga
- māuiui, ngenge, ruha
- kōpukupuku māmā (i waenga i te 5 me te 26 rā i muri i te werohanga).
Ngā mate āpiti o ngā rongoā āraimate, ngā tauhohe me te haumaru (external link)
Ngā tauhohe pāwera
Me tino uaua te kitea ngā tauhohe pāwera kino. Tata ki te 1 tangata anake i roto i te 1 miriona ka pāngia e tēnei.
He tino matatau tō kaituku rongoā āraimate, ā, e mōhio ana ia ki tāna e kimi nei, ka mutu ka taea e ia te whakamaimoa wawe i tētahi tauhohe pāwera ki te pā mai tērā.
I te nuinga o te wā ka pā mai ngā tauhohe pāwera kino i roto i ngā mineti torutoru tuatahi whai muri i te tuku rongoā āraimate. Koinei te take me tatari ō tamariki mō ngā miniti e 20 whai muri i te whiwhi rongoā āraimate.
Ngā paetukutuku whaipānga
Kimihia he wāhi e whiwhi ai i ngā werohanga rongoā āraimate tamariki. (external link)